Hep aynı şeyler başımıza geliyor. Hiç ders almıyoruz. Alıyor gibi görünüyoruz. Geçen sene 6 Şubat’ta 11 ili sarsan kocaman bir deprem, ondan önce İzmir’de yaşanan deprem ve yine depremden kaynaklı, sahil taraflarındaki deniz taşkınlığı, Karadeniz’de toprak kayması ve çöken yollar ile sel felaketleri, Bodrum’da kanalizasyon ana hattının patlaması ile etrafa saçılan pislik ve son olarak 19 Ocak gecesi başlayan Grand Kartal Otel yangını ile kaybolan hayatlar... İşin magazin tarafını seviyoruz. Hep bir şeyler yapma arzusu ile konuşuyoruz. Konuşmayı çok seviyoruz. Eyleme geçerken birileri bizi engelliyor sanıyorum. Sosyal medyada kimseyi eleştirmeyeceğim. Yönetim çevrelerinde resmi kurumlardaki asıl yetkililer çıkıp konuşunca vatandaşı eleştirmeye gerek kalmıyor. İç işleri bakanı asıl sorumlunun kim olduğu, 10 gün içerisinde öğrenilecek diye çok saçma bir açıklama yapıyor. Gelelim asıl sorumlunun kim olduğuna.

Depremde, “Ne enerji verimliliği ya, daha düzgün bina yapamıyoruz.” demiştim. Ben Nuri Akmel, NED Proje ve Danışmanlık’ın kurucusuyum. Makine Mühendisiyim. Mekanik tesisat projeleri hazırlıyorum. Diğer alanlardan şimdi bahsetmemize gerek yok. Mekanik tesisat denilince neleri kapsadığından kısaca bahsedeyim. Binaların yaşamasını sağlayan sistemlerdir. Binayı bir insan gibi düşünmenizi istiyorum. Bizim ayakta durmamızı sağlayan yapı iskelet yapısı. Yani statik olarak sağlam olmak durumunda. Su ihtiyacımız var mesela. Binalarda da aynı şekilde, depodan veya şebekeden su ihtiyacını karşılamak zorundadır. Pis suyu da kanalizasyona veya foseptiğe atmak zorunda. Kışın üşümemek için ısınmak zorunda, bizim kıyafet giymemiz gibi, bina yalıtılmalı ama içeride de biraz ateşi artırmak gerekli. Damarlarımızda dolaşan kanımızın sıcaklığının arttığını veya yazın da düştüğünü düşünün. Mevsime göre kıyafet değiştirmeden yaşayabilecek sıcaklığı sağlayabilirdik, değil mi? Bunları diğer yazılarımda detaylı bir şekilde görebilirsiniz. Bina Doktoru olarak binaların çalışma şekillerini, ömürlerini öğrenmek, araştırmak isterseniz ayrıca inceleyebilirsiniz. Bu yazıda asıl üzerinde duracağımız konu yangın konusu. Ateşinizin çok yükseldiğini düşünün. Havale geçirerek ölüm riskiyle karşı karşıya kalırsınız. Binanın da ateşi çok yükselmeden algılama sensörleri ile ateşin daha fazla yükselmesinin önüne geçilebilir. Diyelim ki önüne geçemediniz. O zaman ne yapacaksınız?

Yangın çıkmadan önce yangınla ilgili bir binadaki tasarımda nelere dikkat edilmeli?

• Acil çıkış planı

• Kaçış mesafeleri

• Duman tahliyesi

• Basınçlandırma yöntemi ile taze hava verilmesi

• Algılama sistemi

• Söndürme sistemi

Sektör inşaat sektörü aslında. Turizm sektörü değil. İşletme söz konusu olduğu zaman turizm sektöründen bahsedebiliriz. Bina ruhsatı ile otel ruhsatı arasındaki tek fark ruhsatı hangi kurumun verdiğidir. Ruhsatın alınabilmesi için de ilgili ilin itfaiye kurumu tarafından onaylanması mecburidir. İtfaiye hem tasarlanmış projeyi, hem de inşa edilmiş binayı kontrol etmekle yükümlüdür. Projede kaçış mesafeleri, yangın merdivenleri, basınçlandırma sistemi, söndürme sistemi ve algılama sistemleri için tüm tetkikler yapılmalıdır. Proje tamamsa, binada aynı şekilde uygulanması mecburidir. Söndürme sistemlerinde kullanılan yağmurlama başlıklarının bina cephesine olan mesafeleri, duvarlara olan mesafeleri gibi detay konular da yer almaktadır. Bu binanın ortaya çıkması için birden fazla disiplin bir arada çalışmak zorundadır. Peki kim bu ortak çalışmak zorunda olanlar?

Önce tasarım aşamasına bakalım.

• Mimar

• İnşaat mühendisi

• Makine mühendisi

• Elektrik mühendisi

Tasarımın uygunluğunun kontrolü için de devreye giren resmi kurumlar sırasıyla;

• Mimarlar odası

• İnşaat mühendisleri odası

• Makine mühendisleri odası

• Elektrik mühendisleri odası

• İtfaiye

• İlçe Belediyesi

• İl Belediyesi

• Gerekirse (Uygulama Alanı içinde ise) Bakanlık

Bir de binanın ortaya çıkması işi var. Burada da bütün sorumluluk müteahhitte değil. Bu işin uygulaması da şu şekilde:

• Ana yüklenici (inşaatın tamamından sorumlu müteahhit)

• Alt taşeron (İnşaatın mekanik, elektrik ve otomasyon işlerini yapan müteahhit)

• Yapı denetim firmaları

• İşleri yapanların haricinde dışarıdan gelen başka bir firma

Bütün bu süreç aslında her binanın inşası sırasında yapılıyor. Depremde de bunlardan dolayı sorun yaşandı. Hiçbir takibi tam yapmadık. Hiçbir tasarım tam yapılmadı. İşini düzgün yapanlar ayakta kaldı. Cebini düşünenler yıkıldı pek çok hayatla birlikte. Bir sürü gelecek söndü, yok oldu gitti. Birçok hayal yarım kaldı. Hiç kimse teknik olarak yeterlilikleri düşünmek zorunda değil. Herkes işini düzgün yapmak zorunda. Kimsenin de kimseye suç atmasına gerek yok. Öyle olunca düzelmiyor. Suçluyu da suçlu olmadan önce zorlayacağız. Müteahhit de mühendis de, mimar da, kontrol firmaları da işini layıkıyla yapanlardan oluşacak. Devlet yetkilileri de işini teknik olarak iyi yapanları ödüllendirecek. Yoksa yakın zamanda teknik personel de kalmayacak. Eğitim kalitesi düştükçe yapay zekayı kullanacak yetkinlikte personel bulunmayacak. Giderlerse gitmiş olacaklar. Binalar da içlerinde yaşayan insan kalmadıkça, yok olacak.